Internationale handelsketens zijn de afgelopen tijd veel kwetsbaarder geworden. Dat heeft gevolgen voor het werk van onder meer export- en supplychainmanagers. Samenwerken is belangrijk om als bedrijf alle uitdagingen het hoofd te kunnen bieden, ziet GO4EXPORT-partner evofenedex.
Dit artikel is eerder verschenen in het magazine van GO4EXPORT-partner evofenedex - nr. 4 april 2023.
Voorspelbaarheid en stabiliteit in handelsketens is momenteel ver te zoeken. Dit leidt ertoe dat exportmanagers vandaag de dag veel meer bezig zijn met kortetermijnacties, interne overleggen en discussies met klanten. Supplychainmanagers ervaren hetzelfde met hun toeleveringsketens. Zowel aan de inkoop- als aan de verkoopkant zijn supplychains vaak supply webs geworden, waarin alles met elkaar in verbinding staat. Zo heeft de oorlog in Oekraïne niet alleen negatieve gevolgen voor de spoorverbinding tussen China en Europa, maar ook voor de chauffeursmarkt. Daardoor kunnen bij productiebedrijven tekorten aan grondstoffen en halffabricaten ontstaan, waardoor het niet meer vanzelfsprekend is dat verkochte goederen ook daadwerkelijk leverbaar zijn.
Uitdagingen
Door die ontwikkelingen komen zowel exporteurs als importeurs meer onder druk te staan om een veerkrachtige handelsketen tot stand te brengen. Een keten waarin digitalisering en verduurzaming voortvarend worden opgepakt en bedrijven niet alleen gebruikmaken van (verkoop)platformen, maar ook tijd en moeite steken in autonomie, strategie en wendbaarheid van die keten. De wettelijke eisen op het gebied van internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen (IMVO) en de CO2-beprijzing op transport versterken die tendens nog eens extra.
Bij evofenedex zijn wij ervan overtuigd dat meegaan in dit soort ontwikkelingen niet meer vrijblijvend zal zijn en dat bedrijven nu moeten handelen om straks te kunnen voldoen aan datgene wat de wetgever én de moderne klant vraagt. Hierbij staat een goede samenwerking met zowel externe als interne ketenpartners centraal. Dit alles, in combinatie met de disrupties in de wereld, zorgt voor grote uitdagingen voor Nederlandse handels- en productiebedrijven.
Supply Chaingers
Als ondernemersvereniging zien wij al langer het belang van kennisuitwisseling binnen de netwerken van bedrijven. Wij hebben daarom ons Netwerk Supply Chaingers omgebogen naar een lerende community, waar leden gezamenlijk nadenken over hoe handelsketens toekomstgericht kunnen worden gemaakt. Dat doen ze door samen te werken en door ervarin-gen en kennis met elkaar te delen. Onderling vertrouwen vormt daarvoor een belangrijke basis. Inmiddels zijn ruim honderd professionals van kleinere en grotere bedrijven uit verschillende sectoren bij de community aangesloten.
Om de toekomst van de supplychains gezamenlijk te kunnen ontleden, doorlopen we de benodigde stappen voor ondernemers eerst met TNO. Hiervoor organiseerden we onlangs discussietafels met experts om de context van de ‘supplychain van de toekomst’ te duiden. Welke invloed heeft de geopolitieke situatie op handel en logistiek? Zullen handelsketens zich meer ontwikkelen tot local-to-localconcepten, waarbij produceren en consumeren dicht bij huis plaatsvinden? Welke rol spelen digitalisering en bescherming van data in 2023? Welke invloed hebben platformen precies en hoe wordt privacy geborgd?
In het voorjaar van 2023 overleggen we met diverse supplychainexperts welke trends en vragen uit die context volgen. Dit alles moet zorgen voor meer behapbare uitdagingen, die we samen met leden opknippen in lessen en nieuwe onderzoeksvragen. Vervolgens zullen we de resultaten oppakken met onze kennispartners, waaronder TNO, TKI Dinalog, Topsector Logistiek en diverse universiteiten en hogescholen.
Een crisis als de oorlog in de Oekraïne of de uitbraak van corona zorgt ervoor dat afzetmarkten soms onbereikbaar worden.
Uitleveringsproblemen
Terug naar de uitdagingen waar bedrijven mee te maken hebben. Veranderingen in handelsketens leveren bedreigingen op voor internationaal handelende ondernemers. Een actueel voorbeeld hiervan is het tekort aan chips en de daarmee gepaard gaande strijd tussen de Verenigde Staten en China, waarin Nederlandse fabrikanten worden meegezogen.
De algemene schaarste aan grondstoffen, halffabricaten en componenten, het tekort aan opslagcapaciteit en transportproblemen kunnen tot gevolg hebben dat bedrijven goederen minder (snel) produceren. Dit kan problemen geven bij het uitleveren van die goederen. Onzekere doorlooptijden zijn schadelijk voor de exportverkoop. Denk aan termijncontracten waarbij te late levering vaak wordt afgestraft. Ook bij seizoensproducten ontstaan problemen. Zo heeft bijvoorbeeld de fietsindustrie de laatste jaren veel problemen gehad met uitleveren.
Energieprijzen
Dan de energieprijzen. Hoge energieprijzen kunnen ervoor zorgen dat producten te duur worden voor de eindklant, waardoor de verkoop afneemt. Als er dan ook nog nieuwe toetreders uit het buitenland op de thuismarkt komen, neemt de concurrentie toe. Hoge prijzen voor gas en elektriciteit zorgen ervoor dat de marge en winst op verkochte producten dalen. Stijgingen kun je immers maar tot een bepaald punt doorberekenen. Dit kan verregaande consequenties hebben voor het inzetten van diverse verkoopkanalen (multi channeling). Immers: hoe meer partijen of tussenpersonen er in de keten opereren, hoe lastiger het is om een goed nettoresultaat over te houden.
Onbereikbaar
Disrupties, zoals pandemieën, natuurrampen, oorlogen en sancties, kunnen ervoor zorgen dat afzetmarkten zelfs onbereikbaar worden. Letterlijk, doordat markten niet meer toegankelijk zijn, maar ook doordat consumenten minder of helemaal geen producten meer kunnen kopen. Daarnaast treden bij leveranties vaak betalingsrisico’s op. Of moeten exportbedrijven hun betalingstermijnen verlengen om hun belangrijkste klanten nog enigszins te kunnen bedienen. Op financieel vlak hebben exporteurs te maken met veranderde wisselkoersen. Een tijdje terug was bijvoorbeeld de koers van de Amerikaanse dollar ten opzichte van de euro erg hoog. Mkb’ers zijn lang niet altijd bezig met het afdekken van het risico van een te sterke dollar ten opzichte van de euro, terwijl dit wel belangrijk is. Dit kan bijvoorbeeld een reden zijn om supplychains naar Europa te halen, bij voorkeur in lidstaten van de Europese Unie.
Oplossingen
De oplossingen om wendbaar om te gaan met alle bedreigingen kunnen ook voordelen opleveren en voor nieuwe kansen zorgen. Denk aan reshoring (terughalen van de productie naar eigen land) of nearshoring, waarbij een bedrijf de productie verplaatst naar een stabiel land in de buurt. Beide geven minder kans op leveringsproblemen en zorgen voor lagere transportkosten en minder CO2-uitstoot.
Een andere oplossing kan zijn: inkopen bij meerdere leveranciers in verschillende landen of regio’s, zodat je als bedrijf niet afhankelijk bent van één leverancier. Aan de verkoopkant probeer je nieuwe afzetmarkten te betreden en nieuwe klantgroepen te vinden. Hierbij valt ook te denken aan het gebruik van online verkoopkanalen, zoals het b2b-platform Alibaba.com.
Klantvraag voorspellen
Digitalisering is nuttig voor het voorspellen van toekomstige ontwikkelingen. Nu hebben de groothandels en retail vaak meer dan voldoende voorraad, maar de vraag kan ook ineens flink toenemen. De markt is onvoorspelbaar en grillig. Lastig verhaal als je dan als exportmanager voor het management de vraag moet voorspellen. Forecasting per maand kan dan van pas komen. Intensief contact met de belangrijkste klanten is voor een bedrijf sowieso van belang, zodat het tijdig kan anticiperen. Zo kun je ook beter naar de klant communiceren hoe de situatie rond een levering is. Op die manier bouw je een goede relatie met de klant op en vergroot je als bedrijf je klantwaarde. Door supplychains te optimaliseren, kunnen bedrijven hun leveringsbetrouwbaarheid en hun klantwaarde optimaliseren, waardoor zij zich onderscheiden van de concurrentie. Dit zorgt voor klantenbinding en trekt ook nieuwe klanten aan. Daarbij is goed risicomanagement voor supplychains onmisbaar.
